Czy czeka mnie zwolnienie z pracy?
Do niedawna gorącym tematem dla działów personalnych było znalezienie i zatrudnienie kandydatów, motywowanie pracowników aby utrzymać ich jak najdłużej w firmie, employer branding, on-boarding, atrakcyjne systemy płacowego i poza płacowego wynagradzania ludzi, prześciganie się w udogodnieniach dla pracowników, atrakcyjnych szkoleniach, cafeteryjnych systemach dodatkowych benefitów.
Opublikowane 26.03.2020 badania Lewiatana pokazują, że 69% przedsiębiorstw planuje zwolnienia, a 47% może poczekać na pomoc Państwa maksymalnie 3 tygodnie. Oznacza to, że w ciągu najbliższych tygodni na rynku pracy pojawi się około 3 mln osób bezrobotnych.
Jak więc przygotować się do takiej sytuacji?
Trudno jest przygotować się do zwolnienia będąc „zwykłym” pracownikiem, do tego zaangażowanym w obecne obowiązki, który do tej pory całe dnie sumiennie dedykował się pracy, nie odpowiadał na ogłoszenia, nie chodził na spotkania z rekruterami, nie rozglądał się „na boki” szukając lepszej okazji. Taka osoba bardzo często wypada z obiegu rynku pracy, zostaje z boku, nie wie jak wyglądają teraz procesy rekrutacyjne, na co zwracają uwagę rekruterzy, jak należy się zaprezentować na interview i pokazać swoje mocne strony. Pracownicy, którzy do tej pory byli traktowani jak oczko w głowie, w których firma inwestowała i motywowała do ciężkiej pracy, w obliczu zwolnienia mogą przeżyć szok. Uczucia, które towarzyszą osobom zwalnianym to najczęściej niedowierzanie, że mogło to mnie spotkać, a potem poczucie krzywdy i zawodu, ból, niepokój, ogromy stres, lęk przed przyszłością i złość, nagły spadek poczucia własnej wartości i niewiara we własne siły. Wachlarz ten ma dużą rozpiętość i każdy z nas kto choć raz znalazł się w takiej sytuacji, wie jak jest ona trudna i bolesna. Zwolnienie z pracy dotyka nie tylko pracownika, ale również całej jego rodziny, rzutuje na pozycję społeczną i materialną oraz status takiej osoby. Skutki są czasami długofalowe, ale też mogą być bardzo dotkliwe. Jedno jest pewne: prawie wszyscy zwalniani mają żal do pracodawcy, a gojenie się ran zabiera dużo czasu.
Mimo wszystko lepiej do zwolnień są przygotowani pracodawcy, firma nie odczuwa tego tak osobiście, nawet jeżeli manager czy pracownik HR, który zwalnia kogoś, na równi przeżywa ten trudny moment, to jednak zostaje po drugiej stronie barykady, tam gdzie jest bardziej bezpiecznie. Nie mniej jednak trzeba podjąć kilka ważnych decyzji w procesie przygotowania zwolnień. Przede wszystkim zadbać o komunikację czyli poinformować, że zwolnienia będą, a potem dbać o przepływ prawdziwych informacji na ich temat. Nawet jeżeli zwolnienie dotyczy jednego pracownika, ale za to kluczowego menedżera, informacja musi być również zbudowana w sposób przemyślany. Przecież ryzykujemy złą atmosferą pracy i tym samy jej wydajnością. Z menedżerem mogą odejść inni pracownicy np. z obawy przed zmianami. Prawidłowo przeprowadzona kampania informacyjna uchroni organizację również przed spadkiem motywacji i wydajności pracy: osoby pozostające w firmie wiedzą i rozumieją sytuację, nie pozostawiamy miejsca na fantazjowanie. Zawsze warto zasięgnąć porady prawnej i być przygotowanym na różne scenariusze.
Czy jest na zwalnianie pracowników jakiś dobry sposób?
Nie ma sposobu idealnego, chyba najlepszy jaki może być w dobie kryzysu gospodarczego wywołanego covid-19 to mówienie prawdy, w końcu wszyscy wiemy w jakim świecie i rzeczywistości przyszło nam nagle żyć. Każda organizacja ma swoje zasady zwalniania ludzi i należy ich przestrzegać, ale oprócz procedur formalnych można też minimalizować negatywne skutki odejść. Najlepszym i najprostszym antidotum jest empatia i unikanie sztucznego pocieszania na siłę, teksty pt,: „nie martw się zaraz znajdziesz pracę i to lepiej płatną” albo „w końcu sobie odpoczniesz” lub „z twoim doświadczeniem nie będziesz miał problemów na rynku pracy” nie są wspierające, a wręcz mogą być irytujące. Najlepsze co można zrobić to wyrazić współczucie i rzeczowo przejść do programów pomocowych.
Jak więc minimalizować skutki zwolnień?
Jeżeli tylko firmę na to stać to każda pomoc jest dobra, może wydłużony okres wypowiedzenia, może jeszcze możliwość korzystania z opieki medycznej, z oferty fitness, z samochodu służbowego, innych udogodnień. Jednak żadne z nich nie pomoże zwolnionej osobie w miarę płynnie odnaleźć się na rynku pracy, na którym czasami nie gościła kilka lat. W takiej sytuacji najlepiej sprawdzają się programy outplacement.
Co to jest program outplacement
Outplacement to program kierowany do zwalnianych pracowników, którego celem jest kompleksowe wsparcie w odnalezieniu się w sytuacji poszukiwania pracy w bieżącej sytuacji gospodarczej i życiowej uczestnika programu.
Dlaczego kompleksowe? Bo obejmuje zarówno wsparcie psychologiczne jak i praktyczne przygotowanie do ponownego odnalezienia się na rynku pracy. Dlaczego w bieżącej sytuacji? Bo do niej powinien być dostosowany program outplacement’owy. Wykwalifikowana i przygotowana osoba udzielająca wsparcia zwolnionej osobie powinna uwzględnić nie tylko bieżącą sytuację osoby zwalnianej ale także aspekt otaczającej nas rzeczywistości biznesowej oraz obowiązujące trendy w rekrutacji.
Która organizacja może skorzystać z programu outplacement?
Każda, której zależy na swojej pozycji i na ludziach. Wystarczy podkreślić korzyści wypływające dla firmy z zastosowania programu outplacement: począwszy od wymiernych związanych ze zmniejszeniem kosztów ewentualnych procesów sądowych, odszkodowań oraz kosztów spadku efektywności pozostających w pracy pracowników. Po mniej wymierne, związane ze spadkiem morale, lojalności, atmosfery pracy oraz negatywnym wizerunkiem organizacji w otoczeniu biznesowym i lokalnym środowisku. Teraz wiele organizacji będzie „powoływało” się przy zwolnieniach z powodu koronawirusa i kryzysu gospodarczego. Ale ten czas kiedyś się skończy, a wtedy odbudowanie reputacji ułatwi zastosowanie programu outplacement’owego. Na outplacement można spojrzeć z wielu perspektyw. Po pierwsze daje informacje na zewnątrz organizacji, że zwalniamy, ale jesteśmy firmą w każdym calu profesjonalną, bo dbamy o swoje zasoby, o ludzi, którzy z nami budowali naszą pozycję. Po drugie dajemy sygnał do wewnątrz, że nie zostawiamy ludzi bez wsparcia. Po trzecie pracownicy dowiadują się, że są dla nas ważni, z takim pracodawcą niejeden z nich chciałby się związać ponownie (badania pokazują, iż nawet 70% zwolnionych osób wróciłoby do swojego pracodawcy, gdy ich rozstanie było przeprowadzone w sposób zaplanowany i wsparte outplacement’em).
Kiedy może być zastosowany program outplacement?
W każdej sytuacji czy redukujemy dużą grupę pracowników z różnych szczebli czy pojedyncze osoby, ponieważ programy outpalcement’owe mają swój indywidualny charakter i są dopasowane do potrzeb oraz możliwości nie tylko zwalnianych osób, ale i najbliższego rynku pracy. Oczywiście koniecznym jest uwzględnienie również kogo dotyczą zwolnienia. Inaczej będzie wyglądał program zwolnień grupowych, a inaczej rozstawanie się z menedżerem wyższego szczebla. Programy outplacement’owe obejmują różnorodne formy oddziaływania: pracę indywidualną, warsztaty grupowe, testy, symulacje, ćwiczenia. Każdy doświadczony konsultant outplacement’owy zaproponuje adekwatny program dostosowany do potrzeb uczestników programu.
Zostałeś zwolniony z pracy? Sprawdź czy jest możliwość skorzystania z programu outplacement
Otrzymanie wypowiedzenia jest sytuacją trudną niezależnie od statusu społecznego, materialnego oraz stanu emocjonalnego. Jak poradzić sobie ze zwolnieniem? Jak zwiększyć swoje szanse na rynku pracy? Co więcej jak wykorzystać ten czas na rozwój swoich umiejętności? Chcąc sobie pomóc osoba zwolniona musi wykorzystać każdą możliwość i tym samym warto dopytać pracodawcę czy uwzględnia skorzystanie z programu outplacement.
Być może zobacz w nim szanse nie tylko dla zwolnionych osób, ale i dla siebie. Program mając indywidualny charakter może być oddziaływaniem kompleksowym również dla pracodawcy. Trzeba bowiem podjąć kilka ważnych decyzji przygotować się na proces przeprowadzenia zwolnień i/lub zwolnienia. Przede wszystkim zadbać o komunikację czyli poinformować, że zwolnienia będą, a potem dbać o przepływ prawdziwych informacji na ich temat. Nawet jeżeli zwolnienie dotyczy jednego pracownika, ale za to kluczowego menedżera, informacja musi być również zbudowana przemyślanie. Przecież ryzykujemy złą atmosferą pracy i tym samy jej wydajność. Z menedżerem mogą odejść inni pracownicy np. z obawy przed zmianami. Prawidłowo przeprowadzona kampania informacyjna uchroni organizację również przed spadkiem motywacji i wydajności pracy: osoby pozostające w firmie wiedzą i rozumieją sytuację, nie pozostawiamy miejsca na fantazjowanie.
Kolejnym etapem jest przygotowanie organizacji do przeprowadzenia zwolnień: i tu przebiega on znowu w zależności od sytuacji i potrzeb organizacji. Uzależniony jest od tego czy dotyczy grupy, jak dużej czy może jednak pojedynczych osób, a może tylko jednej osoby, ale znaczącej.
Dlatego zwróć się do swojego pracodawcy z pytaniem o możliwości skorzystania z programu outplacement, bo jest on dla niego korzystny, bowiem może obejmować wsparcie na wszystkich etapach, przez które przejść musi organizacja i pracownik przed zakończeniem współpracy.
Czego możne oczekiwać osoba zwalniania po programie outplacement?
Program outplacement przygotowywany powinien być z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb uczestników. Zawiera na ogół kilka stałych elementów: analizę kompetencji i doświadczeń osoby zwalnianej, indywidualne lub grupowe warsztaty (on-line) aktywnego poszukiwania pracy, planowanie kolejnych działań, tworzenie bazy ofert pracy adekwatnych do sytuacji uczestnika, naukę social mediów. Uwzględniany jest również aspekt psychologiczny. Najczęściej taki program jest realizowany w formie indywidualnych spotkań (teraz wyłącznie on-line), porad, pomocy w pisaniu CV, pomocy w przygotowaniu się do spotkań rekrutacyjnych, udzielaniu rzetelnego feedbacku oraz wyszukiwaniu ofert pracy dla uczestnika outplacement i aktywnym reprezentowaniu go na rynku pracy. W trudnym momencie pozostawania bez pracy, człowiek nie jest pozostawiony samemu sobie bez pomocy, może wszystkie swoje wątpliwości i pomysły skonsultować z doświadczonym profesjonalistą.
Czy warto skorzystać z programu outplacement?
Niezależnie od indywidualnej sytuacji odpowiedzieć brzmi: tak! Programy outplacement’owe dają możliwość skorzystania z pomocy specjalisty w dziedzinie doradztwa zawodowego. Takie spotkanie może dać nie tylko rzetelną wiedzę nt. ryku pracy oraz możliwości znalezienia się na nim, ale i indywidualnych umiejętności uczestnika outplacement’u, możliwości przekwalifikowania się (np. zamienienia dotychczasowego hobby w pracę). Pozwala na szczegółowe zaplanowanie działań, których efektem ma być ponowne zatrudnienie. Doradca odpowie na każde pytanie dotyczące rynku pracy, potencjalnych pracodawców. Nawet jeżeli osoba zwalniana myśli, że nie potrzebuje pomocy, jest pewna swoich możliwości i przyszłości to warto, by dała sobie szansę otrzymania rzetelnego feedbacku, zweryfikowania tego co myśli o swoich kwalifikacjach i umiejętnościach z opinią profesjonalistów.
Kto finansuje programy outplacement?
Sponsorem dla osoby zwolnionej jest jego dotychczasowy pracodawca. Warto również rozejrzeć się, za organizacjami pozarządowymi realizującymi projekty podobne do programów outplacement’owych. Na rynku mogę być jeszcze programy ze środków unijnych nakierowane na wsparcie osób pozostających bez pracy. Oczywiście każdy może zwrócić się do lokalnego urzędu pracy, który ma obowiązek pomocy osobom znajdującym się na bezrobociu.
Beata Bukowska,
Partner
Telefon: 501 250850
e-mail: beata.bukowska@inwenta.pl
